Người ta đã từng xếp hàng dài để mua Windows 95 như mua iPhone đời mới nhất. Cả thế giới xôn xao khi Windows XP ra đời. Nhưng không mấy ai biết ngày ra mắt Windows 10, hay Windows 7. Liệu đó là do Microsoft đã quá xuống dốc, người ta không quan tâm tới Windows nữa hay vì một lí do nào khác?

Khi đối thủ của Windows chính là… Windows

Cuối cùng, sau 4 năm, phiên bản hệ điều hành mới nhất của Microsoft - Windows 10 cũng vượt mặt phiên bản đã 10 tuổi Windows 7 để trở thành hệ điều hành máy tính được sử dụng nhiều nhất trên thế giới, chiếm hơn 1 nửa số thiết bị trên toàn cầu.

Theo thông tin mới nhất từ Net Applications, Windows 10 lần đầu tiên vượt mức 50% thị phần trong tháng 8 vừa qua. Con số này đã tăng thêm 20% kể từ tháng 10 năm 2017.

Để đạt được thành tích này, Microsoft đã phải chịu khá nhiều phí tổn trong việc loại bỏ các hệ điều hành cũ của hãng. Họ đã phải làm nhiều việc để ‘cưỡng ép’ người dùng chuyển lên Windows 10. Hãng sẽ cho hiện cửa sổ pop-up thường xuyên ‘nhắc nhở’, khuyến khích khách hàng Windows 7 chuyển lên Windows 10, bất chấp những chỉ trích và gây phản cảm cho người dùng.

Microsoft cũng đã ngừng hỗ trợ Windows 7 cho người dùng phổ thông từ năm 2015, và cũng dự kiến kết thúc hỗ trợ doanh nghiệp vào tháng 1 năm 2020. Công ty sẽ ngừng cung cấp tính năng mới và cập nhật bảo mật, đồng thời ngừng hỗ trợ kĩ thuật cho phiên bản này.

Tuy bị ‘tấn công tới tấp’ như thế, thị phần của hệ điều hành đã 10 năm tuổi Windows 7 trong tháng 8 vẫn còn đến trên 30%. Thậm chí, Window XP vẫn còn chiếm gần 2%, bằng đến 1/3 số máy Mac mới nhất hiện nay, dù XP ra đời tận gần… 20 năm trước.

Nói không quá lời, đối thủ lớn nhất của Microsoft Windows chính là Microsoft Windows, bởi vì Microsoft đã làm quá tốt, dẫn tới sự bão hòa của chính mình.
Sự bão hòa của phần mềm

Trong giới công nghệ, có một khái niệm gọi là Sự bão hòa của phần mềm, dùng để chỉ hiện tượng năng lực của phần mềm đã vượt quá nhu cầu của người dùng. Lúc đó, người dùng thường sẽ hài lòng với phiên bản mình đang có, và không có nhu cầu cập nhật hay nâng cấp lên phiên bản mới hơn. Cho tới nay, nhiều người vẫn dùng tận Microsoft Office 2003 vì bộ phần mềm này vẫn đáp ứng tốt các nhu cầu soạn thảo văn bản, tính toán phổ thông của các công việc văn phòng. Bộ phần mềm Office đã bị bão hòa.

Trên thực tế, Windows đã bị bão hòa từ tận Windows XP. Hệ điều hành này ra đời năm 2001 đã ngay lập tức chiếm lĩnh tuyệt đối thị phần hệ điều hành máy tính.

Vào thời của XP, rất nhiều đối thủ lao vào cạnh tranh đều không làm suy suyển chút nào vị thế độc tôn của XP, bởi XP đã ứng quá tốt các nhu cầu công việc của người dùng. Chính vì thế, Windows 7, dù là một hệ điều hành tốt, lại hiện đại hơn XP những 8 năm, cũng phải vô cùng vất vả mới dần thay thế được XP. Và 10 năm sau đó, Windows 10 lại mất tới 4 năm để đánh bại được Windows 7.

Hệ điều hành đã bão hòa. Thời thế lại thay đổi, người dùng có mảng mới - thiết bị di động - để quan tâm, nên thị trường hệ điều hành đã trở thành một thị trường hết màu mỡ. Các công ty làm hệ điều hành máy tính phải tìm một hướng đi mới.

Hướng đi của Microsoft và Apple

Windows đã từng là “con gà đẻ trứng vàng”, là sản phẩm làm nên đế chế Microsoft, nên họ rất hiểu tình cảnh bão hòa của mình. Các động thái ‘cưỡng ép’ khách hàng nâng cấp phần mềm như kể trên chỉ là những giải pháp nhất thời. Thế nên, Microsoft đã quay sang bắt tay với thế giới phần mềm mã nguồn mở, kẻ thù “không đội trời chung” suốt 20 năm qua, nhằm tận dụng thành quả của cộng đồng mã nguồn mở, giảm chi phí phát triển Windows, đưa nguồn lực sang mảng khác. Rất có thể, còn rất lâu nữa Microsoft mới cho ra đời phiên bản tiếp theo.

Apple cũng gặp phải tình trạng bão hòa với Mac OS của họ. Nhưng họ chuyển hướng sớm hơn, và hướng đi có vẻ sáng sủa hơn. Mỗi năm Apple vẫn đều đặn ra đời một phiên bản Mac OS mới nhưng họ không bán, mà miễn phí hoàn toàn cho người dùng từ cả chục năm nay. Các phiên bản gần đây ngày một lai sang thế giới của di động, nơi còn nhiều dư địa để phát triển do lợi thế nắm giữ hệ sinh thái iPhone trong tay, điều mà Microsoft không có.

Tuy nhiên, Apple lại đang phải đối mặt với nguy cơ bão hòa khác, bão hòa iPhone, như Microsoft đã từng bão hòa với Windows, và đó là một câu chuyện khác cũng rất thú vị để theo dõi.