Báo cáo này được xây dựng trong khuôn khổ Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phối hợp với dự án USAID LinkSME triển khai thực hiện. 

Chuyển đổi số đã trở thành “nhu cầu tự nhiên” của nhiều doanh nghiệp

Đó là nhận định của ông Lê Mạnh Hùng - Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Theo ông, cả nước hiện có khoảng 870 nghìn doanh nghiệp đang hoạt động với hơn 97% doanh nghiệp ở quy mô nhỏ và vừa. Cùng đó, hoạt động chuyển đổi số trong doanh nghiệp đang diễn ra mạnh mẽ trong những năm gần đây. Điều này xuất phát từ nhu cầu của doanh nghiệp trong việc đổi mới quản lý cũng như đáp ứng sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng của khách hàng.

Một yếu tố khách quan khác là sự xuất hiện của đại dịch COVID-19 đã gây ra những tác động nặng nề lên đời sống kinh tế - xã hội.

“Các doanh nghiệp Việt Nam với sức cạnh tranh còn thấp càng trở nên khó khăn hơn bao giờ hết… Nhu cầu chuyển đổi số trở nên cấp thiết để các doanh nghiệp đổi mới mô hình; chuyển dần các hoạt động kinh doanh trên các nền tảng số; tìm kiếm thêm thị trường, cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả hoạt động, khả năng cạnh tranh, thích ứng với bối cảnh mới…”- ông Hùng cho biết

Trước tình hình đó, từ tháng 1/2021, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã ban hành và triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025 nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp thay đổi, thích ứng với những điều kiện mới, nâng cao năng lực tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Trong bối cảnh đó, Báo cáo thường niên chuyển đổi số doanh nghiệp 2021: “Rào cản và nhu cầu chuyển đổi số" được thực hiện và công bố đã mang đến góc nhìn khách quan và toàn cảnh về các vấn đề mà doanh nghiệp gặp phải để có thể hỗ trợ họ chính xác và hiệu quả hơn.

Ông Daniel Fitzpatrick, Giám đốc dự án USAID LinkSME cho biết, dự án USAID LinksSME đã và đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Kế hoạch và Đầu tư từ năm 2020 để hỗ trợ các doanh nghiệp đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số. Báo cáo tập trung vào nhu cầu của doanh nghiệp thông qua tiếng nói của chính doanh nghiệp. Hơn 1.000 doanh nghiệp đã trả lời khảo sát về động lực và khó khăn họ gặp phải trong quá trình chuyển đổi số.

Nhận diện các rào cản để tìm cách vượt qua 

Theo đó, Báo cáo dựa trên khảo sát 1.300 doanh nghiệp, cũng như qua các cuộc phỏng vấn chuyên sâu của chuyên gia Chương trình khi tư vấn, xây dựng lộ trình chuyển đổi số cho từng doanh nghiệp.

Kết quả khảo sát cho thấy, có 60,1% doanh nghiệp tham gia khảo sát cho biết, rào cản mà họ gặp phải khi áp dụng công nghệ số là bởi chi phí đầu tư, ứng dụng công nghệ còn cao.

Bên cạnh đó, khó khăn trong thay đổi thói quen, tập quán kinh doanh được coi là rào cản lớn thứ hai khiến doanh nghiệp găp khó khăn, chiếm tỷ lệ 52,3% số doanh nghiệp khảo sát. Qua phản ánh của các doanh nghiệp, việc chuyển đối số sẽ thay đổi thói quen và cách làm việc của người lao động. Một số doanh nghiệp cho biết đã ứng dụng phần mềm nhưng nhân viên, người lao động không hưởng ứng hoặc khó thích nghi, dẫn đến làm chậm lộ trình hoặc không đạt được mục tiêu chuyển đổi số của doanh nghiệp.

Cùng đó, các doanh nghiệp có quy mô khác nhau sẽ gặp những rào cản ở mức độ khác nhau. 

Theo kết quả khảo sát, đối với các doanh nghiệp mới bắt đầu chuyển đổi số, 57% doanh nghiệp tìm kiếm các giải pháp tiếp thị trực tuyến; 53,7% doanh nghiệp có nhu cầu về các giải pháp về làm việc nội bộ. Tiếp đến là các giải pháp giao dịch điện tử 43% và hạ tầng mạng, dữ liệu 39,6%.

Đối với các doanh nghiệp đang tăng trưởng và có nhu cầu chuyển đổi số để tăng tốc, nhu cầu lớn nhất trong giai đoạn này là giải pháp về phân tích dữ liệu, báo cáo thông minh (BI, Big Data, Data warehouse) với 63,5% tổng số doanh nghiệp tham gia khảo sát lựa chọn.

Có 60,7% tổng số doanh nghiệp khảo sát có nhu cầu về giải pháp quản lý hệ thống khách hàng (CRM) và quản lý kênh bán hàng (Omni Channel Sales)...

Với các doanh nghiệp muốn chuyển đổi số để thúc đẩy xuất khẩu, 43,9% doanh nghiệp có nhu cầu hỗ trợ từ các sàn thương mại điện tử xuyên biên giới như: hướng dẫn việc khởi tạo và duy trì tài khoản; xây dựng mô hình kinh doanh, tiếp thị, vận chuyển khi tham gia các sàn thương mại điện tử. Cùng đó, 42,3% có nhu cầu hỗ trợ về các giải pháp vận chuyển, kho bãi, logistics xuyên biên giới và 35,5% doanh nghiệp tìm kiếm các giải pháp thanh toán xuyên biên giới.