Việc lưu trữ, chia sẻ dữ liệu cũng như khai thác, sử dụng một cách an toàn, bảo mật, khoa học, hiệu quả, tôn trọng và bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân, doanh nghiệp và các chủ thể liên quan được xác định là động lực chính tạo nên các giá trị gia tăng, thông qua đó hỗ trợ chuyển đổi phương thức quản trị quốc gia.

Khai thác, chia sẻ dữ liệu để tạo ra giá trị mới

Tại hội nghị sơ kết 1 năm triển khai Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06) và tổng kết hoạt động năm 2022, triển khai các nhiệm vụ năm 2023 và trong thời gian tới của Ủy ban Quốc gia về chuyển đổi số vừa qua, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh năm 2023 là năm "tạo lập và khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới" với nhiệm vụ trọng tâm là số hóa, xây dựng, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương. 

Theo đó, nhiệm vụ trọng tâm là số hóa, xây dựng, kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương; là bảo vệ dữ liệu cá nhân; khai thác, sử dụng dữ liệu để phục vụ ngày càng tốt hơn cho người dân, doanh nghiệp, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh xây dựng, cập nhật, liên thông, kết nối, chia sẻ các nền tảng số, cơ sở dữ liệu đồng bộ, thực chất, hiệu quả, có trọng tâm, trọng điểm. Kết nối các hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành với Trung tâm Thông tin, chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Tập trung hoàn thiện nền tảng cung cấp dịch vụ công toàn diện trên môi trường mạng.

Các bộ, ngành, địa phương cần phối hợp chặt chẽ, tập trung cho nhiệm vụ tích hợp và chia sẻ, kết nối dữ liệu. Trong năm 2023, dứt khoát phải xây dựng Trung tâm Dữ liệu quốc gia. Đây là tài sản của quốc gia chứ không phải của bộ ngành nào nhưng giao Bộ Công an chủ trì về cơ sở vật chất, không bảo thủ, không cát cứ, không cục bộ, đồng thời thiết kế các công cụ bảo đảm an ninh, an toàn thông tin, quyền công dân theo Hiến pháp và các quy định của pháp luật. 

Trước đó, tại Hội nghị Tổng kết công tác năm 2022, triển khai nhiệm vụ năm 2023 của Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT), Thủ tướng yêu cầu tập trung xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, chú trọng cập nhật, xử lý dữ liệu thường xuyên, liên tục, bảo đảm "đúng, đủ, sạch, sống"; trong đó có dữ liệu đất đai, nhà ở...

Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng cũng khẳng định tầm quan trọng của dữ liệu, với các vấn đề trọng tâm về bảo vệ dữ liệu cá nhân; công bố và xây dựng các cơ sở dữ liệu cấp bộ ngành và địa phương; mở dữ liệu để kết nối chia sẻ; an toàn dữ liệu... Bộ TT&TT sẽ đóng vai trò "cầm trịch" năm dữ liệu, tạo ra sự thay đổi căn bản về dữ liệu. Tạo ra dữ liệu và khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới là sự khác biệt căn bản của chuyển đổi số.

Dữ liệu lớn - tài nguyên quan trọng cần khai thác hiệu quả

Trong xu thế phát triển nhanh của chuyển đổi số, dữ liệu lớn đang trở thành nguồn lực thông tin quan trọng của đất nước. Tuy nhiên, hiện quy mô sử dụng dữ liệu lớn của Việt Nam vẫn còn manh mún. Việc kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các bộ, ngành, địa phương còn nhiều hạn chế, vướng mắc, chưa hiệu quả, còn tình trạng “cát cứ thông tin”. Nguồn dữ liệu nhiều nhưng việc thu thập, lưu trữ, phân tích dữ liệu còn chưa được chú trọng đúng mức. Quá trình khai thác, chia sẻ sử dụng chung các nguồn dữ liệu có giá trị đã thu thập được còn chưa hiệu quả, dẫn đến lãng phí nguồn lực…

Hiện, Bộ TT&TT đang xây dựng dự thảo về phát triển dữ liệu phục vụ phát triển kinh tế xã hội và chuyển đổi số quốc gia. Cùng đó, Bộ đã xây dựng và đưa vào vận hành Nền tảng tích hợp, chia sẻ dữ liệu quốc gia (NDXP). Nền tảng này đã kết nối với hệ thống của 90 cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp và dần trở thành một nền tảng quan trọng trong phát triển Chính phủ số. Theo thống kê, tổng số giao dịch thực hiện thông qua NDXP tính từ đầu năm 2022 đến ngày 08/12/2022 đạt khoảng 806 triệu lượt giao dịch. Trung bình mỗi ngày khoảng 2,1 triệu lượt giao dịch. Ước tính đến hết năm 2022, số giao dịch đạt 860 triệu giao dịch, gấp 4,8 lần so với năm 2021.

Thực tế cho thấy, việc kết nối, chia sẻ dữ liệu hai chiều từ hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương với các cơ sở dữ liệu quốc gia còn nhiều vướng mắc. Một trong những vấn đề chính là mức độ sẵn sàng từ phía hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương là khác nhau, khiến việc chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan nhà nước chưa hiệu quả (tỷ lệ các cơ quan nhà nước cung cấp dữ liệu mở còn rất ít, mới đạt 9%). Bộ TT&TT cho biết, thời gian tới sẽ tập trung đôn đốc, hỗ trợ khắc phục các vướng mắc, thúc đẩy cung cấp dữ liệu mở, việc kết nối, chia sẻ dữ liệu hai chiều từ hệ thống thông tin của các bộ, ngành, địa phương với các cơ sở dữ liệu quốc gia.