Thủ tục xuất nhập cảnh trong 30 giây

Hơn 9 giờ sáng 1/8, ga đến quốc tế sân bay Tân Sơn Nhất (TP.HCM) đông nghẹt từ trong ra ngoài. Tăng trưởng khách quốc tế cùng lượng khách nội địa xuất ngoại du lịch tăng cao vào mùa hè khiến nhà ga quốc tế từ sáng đã gần như "nghẹt thở". Tại khu vực chờ nhập cảnh, hàng ngàn hành khách xếp hàng kéo dài từ bục nhập cảnh đến cuối vách tường nơi lối ra đường băng. Gần 20 làn kiểm tra an ninh hoạt động hết công suất. Đây là hình ảnh đã quá quen thuộc với những người thường xuyên đi du lịch hoặc công tác nước ngoài khi quay về TP.HCM. Thế nhưng, có một khu vực hoàn toàn mới lần đầu tiên xuất hiện thu hút sự chú ý của nhiều hành khách. Đó là vị trí 5 máy quét hộ chiếu tự động (scan passport) được đặt tại góc trái ngoài cùng khu vực kiểm tra an ninh.

Hệ thống scan passport nhập khẩu từ châu Âu đã được lắp đặt tại ga quốc tế Tân Sơn Nhất từ hồi đầu năm theo đề án của Cục Xuất nhập cảnh VN triển khai từ cuối năm 2022, chính thức được đưa vào thử nghiệm. Đây là công nghệ quá quen thuộc với những người thường xuyên du lịch hoặc công tác đến Singapore và các nước châu Âu, Mỹ, cũng là những chiếc máy từ lâu người Việt ao ước.

Theo đó, hành khách khi nhập cảnh có thể dễ dàng scan trang đầu hộ chiếu gắn chip, chụp hình nhận dạng trước camera rồi nhanh chóng đi qua cổng tự động để xuất nhập cảnh. Không có dấu mộc nào đóng trên hộ chiếu vì tất cả đều được quản lý bằng hệ thống máy tính. Hành khách về cơ bản không cần gặp nhân viên sân bay, xuất trình giấy tờ, không phải trả lời đi đâu hay từ đâu đến, ở bao nhiêu ngày, mục đích chuyến đi… Mọi cái đơn giản, thuận tiện, nhanh chóng.

Tại sân bay Tân Sơn Nhất hiện đã được lắp đặt 10 máy quét hộ chiếu, trong đó có 5 máy phục vụ khách xuất cảnh và 5 máy cho khách nhập cảnh. Trong ngày đầu tiên chính thức triển khai, rất đông công an cửa khẩu cùng nhân viên công nghệ lắp đặt hệ thống đã có mặt để hướng dẫn hành khách sử dụng. Do bước đầu, scan passport chỉ áp dụng cho công dân mang hộ chiếu VN có gắn chip nên Công an Cửa khẩu Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đã tổ chức 2 bục đăng ký thủ công để những hành khách chưa có hộ chiếu điện tử gắn chip muốn sử dụng scan passport đến đăng ký dấu vân tay và một số thông tin cá nhân, đồng bộ với hệ thống Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Quy trình đăng ký thủ công dữ liệu hộ chiếu mất khoảng 2 - 4 phút, bao gồm quét hộ chiếu, vân tay, trắc quan sinh học gương mặt... Thông tin sẽ được in đầy đủ ra tờ khai để người dân ký xác nhận, hoặc được trả qua hòm thư điện tử (email). Trước khi qua quầy đăng ký thủ công để nhận kết quả đăng ký, hành khách có thể tự cập nhật thông tin passport, dấu vân tay và sinh trắc gương mặt trước tại máy tự động để tiết giảm thêm thời gian. Hành khách sau khi đăng ký thông tin hộ chiếu sẽ đi thẳng qua quầy nhập cảnh tự động. Việc kiểm tra passport tại đây chỉ mất khoảng 20 - 35 giây.

Trở về từ Úc sau chuyến du học hè kéo dài 1 tháng, Nguyễn Đỗ Minh Anh (15 tuổi) chỉ mất chưa đầy 30 giây để hoàn tất thủ tục nhập cảnh vì bạn đã có hộ chiếu điện tử gắn chip, không cần đăng ký. Theo Minh Anh, quá trình nhập cảnh tự động tại sân bay Tân Sơn Nhất cũng tiện lợi và nhanh chóng y hệt hệ thống xuất nhập cảnh tại sân bay Úc.

Giảm tải tới 50% tình trạng ùn tắc

Không được thuận lợi như Minh Anh, đây là lần đầu tiên chị Trần Thị Thu Uyên (ngụ Đồng Nai, trở về TP.HCM từ Thái Lan) được trải nghiệm hệ thống nhập cảnh tự động nên thao tác có phần lúng túng hơn. Sau khi được cán bộ công an cửa khẩu hướng dẫn quét hộ chiếu, lấy dấu vân tay và sinh trắc khuôn mặt tại máy tự động trong thời gian khoảng 4 phút, chị Uyên tới xếp hàng chờ lấy giấy xác nhận tại bục đăng ký thủ công. Do thông tin truyền từ máy tự động qua khu vực in giấy xác nhận gặp chút trục trặc nên chị Uyên mất khoảng 5 phút chờ đợi mới hoàn thành hết thủ tục đăng ký, tổng cộng gần 10 phút.

"Dù có vấn đề nhỏ nhưng thời gian chờ đợi như vậy là quá nhanh so với việc xếp hàng chờ nhập cảnh bên kia. Chắc chắn sau một thời gian hoạt động, hệ thống ăn khớp, nhuần nhuyễn, mọi người cũng thao tác nhanh hơn thì sẽ thuận lợi hơn rất nhiều", chị Thu Uyên nói. Ngoài chị Uyên cũng có một vài hành khách không thể lấy trước thông tin hộ chiếu bằng cổng đọc tự động, phải làm toàn bộ thủ tục tại quầy đăng ký thủ công.

Trực tiếp theo dõi và điều phối công tác thử nghiệm ngày đầu tiên, ông Nguyễn Thế Vinh, Phó trưởng Công an Cửa khẩu Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất, thừa nhận trong những ngày đầu triển khai, hệ thống có thể phát sinh một số lỗi kỹ thuật. Nguyên nhân chủ yếu do đặc điểm hộ chiếu chưa tương thích, hộ chiếu quá cũ hoặc trường hợp hành khách phẫu thuật thẩm mỹ chưa cập nhật hộ chiếu mới… thì máy quét sẽ không ghi nhận được thông tin vào hệ thống.

Ngoài ra, còn có một số trường hợp chậm trễ do thao tác của hành khách chưa thành thạo. Do đó, Công an Cửa khẩu đã cắt cử cán bộ túc trực, hướng dẫn tận tình và có đội ngũ kỹ sư từ đơn vị lắp đặt hệ thống phối hợp với cán bộ kỹ thuật các phòng chức năng giải quyết ngay trong trường hợp phát sinh lỗi, đảm bảo xử lý nhanh chóng nhất. Khi đi vào vận hành ổn định, hệ thống đảm bảo sẽ không để xảy ra những trường hợp gây mất thời gian cho hành khách.

Cũng theo ông Nguyễn Thế Vinh, hệ thống autogate sẽ giúp rút ngắn khoảng một nửa thời gian làm thủ tục của hành khách (trung bình chỉ mất khoảng 35 - 40 giây) so với công tác kiểm soát thông thường. Về nghiệp vụ, cửa kiểm soát tự động sẽ nhập các dữ liệu chính xác, đảm bảo nghiệp vụ công tác phía cơ quan quản lý, bên cạnh đó còn tiết kiệm được nhân lực.

"Hệ thống autogate sẽ giúp hành khách có thêm lựa chọn và có thêm hệ thống cửa kiểm soát. Lực lượng kiểm soát được mở rộng đồng nghĩa với thời gian giải tỏa cho hành khách xuất nhập cảnh nhanh chóng hơn, đáp ứng được yêu cầu khi các chuyến bay dồn xuống cùng thời điểm, nhất là trong các khung giờ và giai đoạn cao điểm giải tỏa nhanh chóng hành khách, tránh sự ùn tắc. Chúng tôi kỳ vọng cửa kiểm soát tự động đi vào hoạt động sẽ nâng cao hình ảnh trong mắt bạn bè quốc tế và công dân VN về sự thuận tiện, hiện đại, nhanh chóng tại khu vực cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất nói riêng cũng như trên cả nước nói chung", ông Nguyễn Thế Vinh nhấn mạnh.

Một cán bộ Công an Cửa khẩu ước tính, dù giai đoạn đầu mới chỉ áp dụng cho công dân VN nhập cảnh nhưng công nghệ tự động cũng có thể giúp giải tỏa khoảng 50% tình trạng ùn tắc, xếp hàng nhập cảnh tại khu vực cửa khẩu Tân Sơn Nhất.

Sẽ mở rộng đối tượng sau 2 năm 

Theo kế hoạch của Bộ Công an, Cục Quản lý xuất nhập cảnh sẽ triển khai hệ thống autogate này tại cửa khẩu đường hàng không Nội Bài, Tân Sơn Nhất từ 1/8 và tại cửa khẩu hàng không Đà Nẵng, Cam Ranh, Phú Quốc từ 15/8. Hành khách chỉ cần đăng ký 1 lần duy nhất, những lần nhập cảnh sau có thể trực tiếp qua cổng nhập cảnh tự động, không cần đăng ký lại dù ở bất cứ sân bay nào trong danh sách 5 cửa khẩu trên. Ngoài ra, hành khách cũng có thể chọn đăng ký trực tuyến tại Cổng dịch vụ công của Bộ Công an, Bộ Quốc phòng. Kết quả hồ sơ sẽ được trả về sau 12 - 24 giờ.

Sau khi triển khai giai đoạn đầu dự kiến trong 2 năm, Bộ Công an sẽ nghiên cứu tiếp tục mở rộng diện hành khách được phép sử dụng cổng kiểm soát tự động cho cả hoạt động xuất và nhập cảnh.

Dưới góc độ ngành hàng không, đại diện Cục Hàng không VN khẳng định việc tự động hóa các thủ tục sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian cho hành khách, giảm tình trạng xếp hàng, ùn tắc tại các sân bay, đặc biệt trong những giai đoạn cao điểm. Thay vì trước đây phải có con người tiếp xúc, nhìn vào, kiểm tra giấy tờ thì hiện nay công việc này do máy làm. Trải nghiệm của cả người dân cũng như du khách nước ngoài khi tới VN sẽ được nâng cao rất nhiều.