Công cụ thu gom rác trên sông là một sáng kiến về giải pháp công nghệ nằm trong khuôn khổ các dự án “Thí điểm quản lý rác thải đô thị theo dòng chảy từ sông ra biển nhằm giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa ở tỉnh Nam Định, khu dự trữ sinh quyển sông Hồng” do USAID tài trợ và dự án “Giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa trên sông Hồng” do Tổ chức Bảo tồn đại dương (Hoa Kỳ) tài trợ. Các dự án này do MCD chủ trì và phối hợp với Sở TN&MT Nam Định cùng các đối tác địa phương triển khai thực hiện.

Buổi lễ có sự tham dự của các đại biểu từ trung ương gồm đại diện các cơ quan: Cục Đường thuỷ nội địa Việt Nam và Chi cục đường thủy nội địa phía Bắc; Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam; Nhà tài trợ Tổ chức Bảo tồn Đại dương và DIG/USAID; Chuyên gia của Viện khoa học thủy lợi Việt Nam; Trung tâm MCD. Các đại biểu từ Nam Định gồm: Lãnh đạo và các cán bộ Sở TN&MT; Đại diện các đơn vị Sở Giao thông Vận tải, Chi cục Thủy lợi, Phòng CSGT, Công ty quản lý đoạn đường sông số 5, Công ty cổ phần môi trường; Lãnh đạo UBND TP Nam Định và cán bộ phòng TN&MT; Lãnh đạo UBND và cán bộ địa chính môi trường các phường Vị Xuyên, Vị Hoàng, xã Nam Phong, xã Mỹ Tân; Đại diện phòng TN&MT các huyện Nam Trực, Giao Thủy, Mỹ Lộc; Lãnh đạo Đảng uỷ, UBND, HĐND, cán bộ và đại diện các đoàn thể hội thanh niên, hội phụ nữ phường Trần Tế Xương; Đại diện các nhóm vận hành bẫy rác tại xã Mỹ Tân và phường Trần Tế Xương; và trên 100 người dân đại diện cộng đồng dân cư khu vực đặt bẫy rác. Buổi lễ có sự chứng kiến của đại diện các đơn vị báo chí, truyền hình trung ương và địa phương.

Tại buổi lễ, bà Hồ Thị Yến Thu- Phó giám đốc thường trực MCD cho biết: “Trên thế giới, đã có một số công cụ thu gom rác theo dòng chảy được phát minh và chế tạo nhưng ở giai đọan thử nghiệm hoặc đã ra thị trường nhưng chi phí rất cao và chưa thể áp dụng nhân rộng. Ở Việt Nam, với sự hỗ trợ của các dự án được tài trợ của cơ quan quốc tế như Tổ chức Bảo tồn Đại dương, USAID, Trung tâm MCD cùng với đối tác và chuyên gia đã nghiên cứu, thiết kế, chế tạo và vận hành thử nghiệm công cụ thu gom rác trên sông, gọi tắt là bẫy rác. Quá trình thử nghiệm sau một năm, bẫy rác đã thu được hơn 18 tấn rác trôi nổi trên sông Hồng, cho thấy tính khả thi và hiệu quả của công cụ. Do đó, công cụ thu gom rác trên sông này sẽ được MCD và các nhà tài trợ tiếp tục hỗ trợ nhận rộng tại Nam Định. Hôm nay, chúng tôi rất vui mừng công bố hạ thủy bẫy rác tại khu vực sông Đào, phường Trần Tế Xương, TP Nam Định, và tin rằng bẫy rác sẽ được địa phương tiếp nhận và vận hành thành công.” 

Việc nghiên cứu, thiết kế và chế tạo công cụ thu gom rác trôi nổi trên sông do Trung tâm MCD và Sở TN&MT Nam Định chủ trì, với sự tham gia của chuyên gia trong và ngoài nước, các cán bộ và cộng đồng địa phương, và được sự thẩm định chuyên môn và cho phép thí điểm của Cục Đường thuỷ nội địa Việt Nam. Bẫy rác được đặt ở vùng nước ven bờ sông, phục vụ mô hình thí điểm tăng cường quản lý rác thải khu vực ven sông tại Nam Định.

Ông Phan Văn Phong- Phó giám đốc Sở TN&MT tỉnh Nam Định cho biết: “Công cụ thu gom rác trên sông là giải pháp công nghệ mới. Chúng tôi đánh giá cao những nỗ lực của MCD và các chuyên gia đã hỗ trợ để Nam Định áp dụng công cụ này. Theo kết quả thử nghiệm ban đầu, công cụ khá phù hợp với điều kiện địa phương, ứng dụng hiệu quả, góp phần quan trọng vào việc thu gom rác thải theo dòng chảy và do đó giảm thiểu rác thải từ sông ra biển. Chúng tôi rất vui mừng khi được tiếp nhận và vận hành thử nghiệm bẫy rác này và mong rằng sẽ còn nhiều bẫy rác hơn nữa được lắp đặt tại Nam Định với sự hỗ trợ của Trung tâm MCD trong các dự án về bảo vệ môi trường”.

Từ vai trò là đối tác tài trợ và cố vấn chuyên môn, Bà Chever Voltmer- Giám đốc chương trình các sáng kiến về nhựa của Tổ chức Bảo tồn Đại dương, chia sẻ: “Tổ chức Bảo tồn Đại dương rất vui mừng được hỗ trợ phương pháp sáng tạo này để giải quyết ô nhiễm nhựa ở sông Hồng, Việt Nam. Chúng tôi tin rằng các giải pháp công nghệ cho vấn đề rác thải nhựa cần phải được thiết kế, chế tạo, bảo trì, bảo dưỡng dựa trên các yếu tố phù hợp với địa phương, tại địa phương và tiết kiệm chi phí, và công cụ thu gom rác thải trên sông này đã đáp ứng tất cả các tiêu chí đó. Công cụ này sẽ ngăn rác thải nhựa trôi vào và làm ô nhiễm các hệ sinh thái quan trọng, đồng thời đây cũng là cơ hội để tăng cường năng lực khoa học và kiến thức chung của chúng ta để chống lại ô nhiễm nhựa. Cùng với các đối tác, chúng tôi sẽ phát huy thành công ban đầu này để hỗ trợ Việt Nam đạt được các mục tiêu trong cuộc chiến chống lại ô nhiễm nhựa trên biển ”.

Trong thời gian tới, thông qua các dự án nói trên, Trung tâm MCD sẽ tiếp tục cùng các chuyên gia giám sát vận hành bẫy rác đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật và các quy định liên quan, đồng thời tiến tới triển khai bẫy rác tại các điểm khác theo đề xuất của địa phương, hình thành một mạng lưới bẫy rác trên các dòng chảy khu vực hạ lưu sông Hồng, đóng góp cho việc giảm thiểu rác thải nhựa ra biển ở Nam Định nói riêng và ở Việt Nam nói riêng.