Năm 2022, các dịch vụ video theo yêu cầu (VOD) được dự báo sẽ đầu tư lên đến 10,1 tỷ USD tại châu Á vào năm 2022 – tức là tăng khoảng 3,7 lần so với mức chi trong năm 2017. Cùng đó, trên thực tế, hiệu quả kinh tế mà nó mang lại không hề nhỏ, cụ thể là mức chi tiêu liên quan đến "nội dung địa phương" lớn gấp 3 lần số tiền chi ra. Đó là thông tin được ông Konstantin Matthies, Chuyên gia kinh tế của Alpha Beta - một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu thị trường và tư vấn chiến lược kinh tế hàng đầu tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương - đưa ra tại Hội thảo. 

Theo báo cáo nghiên cứu về tác động kinh tế của dịch vụ VOD tại Châu Á do Alpha Beta thực hiện, các dịch vụ VOD dự báo sẽ được đầu tư lên đến 10,1 tỷ đô la Mỹ tại châu Á và năm 2022, tăng 3,7 lần so với mức chi trong năm 2017, mang lại tác động kinh tế gộp lớn gấp 3 lần giá trị đầu tư này. Đối với thị trường Việt Nam, VOD mang đến nhiều lợi ích bên cạnh đầu tư vào nội dung, hỗ trợ trực tiếp cho Chiến lược phát triển ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam đến năm 2020, giúp Việt Nam hội nhập quốc tế, thuộc tốp đầu về điện ảnh ở Đông Nam Á vào năm 2020 và ở châu Á vào năm 2030.

Đưa ra những số liệu trên, ông Konstantin Matthies nhận định: Nếu kết hợp những lợi thế vốn có, tạo điều kiện khuyến khích sản xuất và môi trường hỗ trợ, Việt Nam có thể hướng tới trở thành một trung tâm sản xuất của khu vực.

Cùng đó, ông Konstantin cũng chia sẻ một số nhận xét về Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2016/NĐ-CP về quản lý, cung cấp và sử dụng dịch vụ phát thanh, truyền hình hiện đang trong quá trình hoàn thiện. “Dự thảo Nghị định được đưa ra nhằm giải quyết những lo ngại của chính phủ Việt Nam đối với các nội dung trực tuyến, tuy nhiên dự thảo này cũng có thể tạo ra rủi ro là triệt tiêu các lợi ích mà VOD mang lại. Đơn cử như quy định đảm bảo tỷ lệ số lượng chương trình trong nước trong tổng số chương trình cung cấp trên dịch vụ theo yêu cầu trên mạng Internet không thấp hơn 30% sẽ làm giảm chất lượng của các chương trình này. Hay quy định bắt buộc cấp phép thông qua việc yêu cầu thành lập cơ sở tại địa phương hoặc liên doanh sẽ tạo ra rào cản gia nhập thị trường, tăng chi phí và rủi ro đầu tư, đồng thời mang tính phân biệt giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp nước ngoài.”

Từ góc độ bao quát hơn, ông Nguyễn Quang Đồng - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển truyền thông (IPS), Hội Truyền thông số Việt Nam - chia sẻ quan điểm chung về các chính sách cho công nghiệp nội dung số, gồm Game và nhóm dịch vụ giải trí số (mà VOD là cấu phần quan trọng). Theo ông, đây là lĩnh vực có tiềm năng mang lại lợi ích kinh tế lớn cho Việt Nam. Tuy nhiên,  giữa dịch vụ số cung cấp qua hình thức OTT, (trong đó bao gồm VOD), có sự khác biệt căn bản với dịch vụ phát thanh truyền hình truyền thống, do đó yêu cầu và cách thức quản lý nhà nước đối với các nhóm OTT nên có sự khác biệt.  Trên cơ sở đó, cần xây dựng một khung pháp lý linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của loại hình dịch vụ này.

“Chính phủ nên xem xét và quản lý loại hình dịch vụ VOD nói riêng và OTT nói chung dưới một khung pháp lý mới,  thay vì gộp chung với việc quản lý dịch vụ phát thanh truyền hình truyền thống như trong Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 06/2016/NĐ-CP. Đại diện IPS khuyến nghị,việc sửa đổi Nghị định 06 hiện nay vẫn nên giữ phạm vi điều chỉnh như cũ, tức là tập trung cho nhóm dịch vụ phát thanh truyền hình ‘truyền thống’, và theo hướng giảm các quy định quá chặt chẽ đã không còn phù hợp, ví dụ, về nội dung quảng bá, về yêu cầu biên phiên dịch nội dung để giảm chi phí, tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong lĩnh vực này. Đồng thời, Chính phủ nên nghiên cứu xây dựng nghị định mới cho các dịch vụ OTT nói chung...", ông Nguyễn Quang Đồng nói. Theo đó, chuyên gia này cho rằng, việc quản lý đối với nhóm dịch vụ OTT mang nhiều dáng dấp ‘Uber, Grab’ của ngành giải trí là một cách tiếp cận tiến bộ và hợp lý.

Đại diện Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN tại Việt Nam và Hiệp hội Truyền hình đa kênh Châu Á (AVIA- trước đây là Hiệp hội Truyền hình trả tiền Châu Á Thái Bình Dương), ông Vũ Tú Thành đã chia sẻ kinh nghiệm về vấn đề này của các quốc gia trong khu vực. Ông Thành cho biết, không một quốc gia nào ở khu vực ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan hay Úc yêu cầu nhà cung cấp các dịch vụ nội dung OTT phải được cấp phép. Các quy định cấp phép phức tạp hiện đang được áp dụng cho dịch vụ truyền hình truyền thống, nếu được áp dụng cho các dịch vụ OTT sẽ là không phù hợp và làm Việt Nam xa rời hơn với các thông lệ quốc tế. Đồng thời, hiện nay cũng chưa chính phủ của một quốc gia nào trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương áp đặt tỷ lệ bắt buộc đối với nội dung trong nước lên các dịch vụ OTT (ngoại trừ Trung Quốc). Tỷ lệ bắt buộc đối với nội dung trong nước sẽ tạo ra nhiều khó khăn cho các cơ quan quản lý trong việc thực thi và nhiều vướng mắc cho các dịch vụ OTT trong việc tuân thủ. Việc áp dụng tỷ lệ bắt buộc này có thể khiến cho nhiều dich vụ buộc phải giảm thiểu số lượng chương trình hoặc đưa những nội dung chất lượng thấp của Việt Nam vào vận hành.

Cũng theo ông Thành, không một quốc gia nào trên thế giới áp dụng hạn chế về đầu tư trực tiếp nước ngoài cho các dịch vụ nội dung VOD, ngoại trừ Trung Quốc, do việc này sẽ tạo ra sự phân biệt trong việc quản lý các dịch vụ trong và ngoài nước.

Trong buổi hội thảo, một số kinh nghiệm quản lý các dịch vụ OTT theo định hướng “cơ chế gọn nhẹ” tại các nước và vùng lãnh thổ cũng đã được giới thiệu. Chính sách quản lý này được đưa ra như một khuyến nghị góp ý với chính phủ Việt Nam, phối hợp cùng bộ quy tắc ngành để vừa có thể quản lý hiệu quả dịch vụ nội dung số, vừa tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển.