Mặc dù công nghệ đã phát triển, nhưng lo ngại về an toàn vẫn là nguyên nhân chính khiến nhiều người còn e dè với thanh toán số.

Đây là nhận định được ông Sharad Jain - Giám đốc Quốc gia Mastercard tại Việt Nam, Lào và Campuchia - chia sẻ tại phiên thảo luận về bảo mật, trong khuôn khổ Hội thảo Ngày thẻ Việt Nam 2025 diễn ra hôm nay 7/10 tại Hà Nội.

Thanh toán số Việt Nam chuyển mình ấn tượng

Trong bối cảnh nền kinh tế số Việt Nam đang tăng tốc, thanh toán không tiền mặt ngày càng khẳng định vai trò trung tâm trong đời sống tài chính - kinh tế. Song hành cùng cơ hội, những thách thức về an toàn, niềm tin và khả năng tiếp cận vẫn hiện hữu.

Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán cá nhân và trên 154,1 triệu thẻ đang hoạt động. Gần 87% người dân trên 15 tuổi đã có tài khoản ngân hàng. Năm 2024, tổng giá trị thanh toán không dùng tiền mặt đạt 295,3 triệu tỷ đồng - gấp 26 lần GDP của Việt Nam.

Tại Hội thảo, ông Phạm Anh Tuấn - Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước - cũng chia sẻ thêm về những số liệu cập nhật, cho thấy hệ sinh thái thanh toán hiện đại đang thay đổi căn bản trải nghiệm tài chính của người dân. Chỉ tính riêng 7 tháng đầu năm 2025, giao dịch QR code tăng 66,73% về số lượng và 159,58% về giá trị so với cùng kỳ; nhiều tổ chức tín dụng ghi nhận trên 90% giao dịch qua kênh số...

Thực tế cho thấy, người dân có thể thanh toán điện, nước, học phí hay viện phí... chỉ bằng vài thao tác trên điện thoại. Như vậy, lợi ích của quá trình số hóa đã mang lại sự thuận tiện cho đời sống hàng ngày.

Cùng với tốc độ phát triển, an toàn và bảo mật thông tin là ưu tiên hàng đầu. Trong khuôn khổ Đề án 06, NHNN phối hợp Bộ Công an xác thực khách hàng qua Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, ngăn chặn tội phạm công nghệ cao. Đặc biệt, hệ thống SIMO - công cụ giám sát, cảnh báo rủi ro gian lận - đã phát hiện và ngăn chặn hơn 1,5 nghìn tỷ đồng giao dịch đáng ngờ chỉ trong vài tháng vận hành. Đó là minh chứng cho quyết tâm xây dựng môi trường thanh toán minh bạch và đáng tin cậy.

Cũng theo ông Phạm Anh Tuấn, thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW về thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia, NHNN xác định 6 hướng ưu tiên giai đoạn 2025-2030: Hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng, mở rộng SIMO, xây dựng cơ sở dữ liệu tài chính mở, tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao nhận thức tài chính số.

Lời giải cho những "điểm nghẽn" trên hành trình số hóa thanh toán

Tham gia Hội thảo với bài tham luận có chủ đề “Phát huy tiềm năng con người thông qua thanh toán an toàn và dễ tiếp cận”, ông Sharad Jain cho rằng thanh toán số không chỉ đơn giản hóa giao dịch hằng ngày, mà còn mở ra cơ hội tiếp cận tài chính minh bạch, an toàn cho người dân, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp hội nhập sâu hơn vào nền kinh tế số.

Tuy nhiên, cùng với sự bùng nổ đó là ba thách thức lớn mà toàn ngành cần chung tay giải quyết: khả năng tiếp cận, an toàn bảo mật, và trải nghiệm khách hàng.

Cụ thể, về khả năng tiếp cận, 62% dân số Việt Nam vẫn sống ở khu vực nông thôn - nơi nhiều nhóm yếu thế chưa tiếp cận được đầy đủ dịch vụ. Để giải quyết bài toán này, theo ông Sharad, Việt Nam đã có nền tảng tốt với eKYC, mạng lưới QR, sinh trắc học. Giai đoạn tới, điều quan trọng là đơn giản hóa việc tiếp cận các giải pháp số, kết hợp chặt chẽ giữa chính phủ, ngân hàng, fintech và các công ty công nghệ.

Về an toàn bảo mật, lo ngại về an toàn vẫn là nguyên nhân chính khiến nhiều người còn e dè với thanh toán số. Việt Nam đã ghi nhận hàng chục nghìn vụ lừa đảo trực tuyến, gian lận thẻ và tấn công mạng trong những năm gần đây, gây thiệt hại lớn và làm xói mòn niềm tin của người dùng.

Vị diễn giả này cho biết, Mastercard hiện coi an ninh và niềm tin là trọng tâm: năm 2024, mạng lưới của đơn vị đã xử lý hơn 159 tỷ giao dịch toàn cầu; cùng đó, việc đầu tư 10,6 tỷ USD vào sáng tạo trong an ninh mạng đã được thực hiện từ năm 2019. Các giải pháp ứng dụng AI và học máy giúp phát hiện gian lận theo thời gian thực, giảm thiểu rủi ro cho người tiêu dùng và tổ chức tài chính.

Một số giải pháp công nghệ như Consumer Fraud Risk, Mastercard Identity Solutions đang được triển khai để bảo vệ giao dịch “ngầm” trong nền, vừa an toàn, vừa không làm gián đoạn trải nghiệm. Nhờ ứng dụng công nghệ, trong trong ba năm qua, Mastercard đã ngăn chặn 47,9 tỷ USD thiệt hại do gian lận.

Về trải nghiệm người dùng, đây chính là chìa khóa giúp thanh toán số phát triển bền vững. Với người tiêu dùng, thanh toán số mang lại sự tiện lợi, nhanh chóng và minh bạch; còn với doanh nghiệp, đặc biệt là khối vừa và nhỏ, đây là cơ hội mở rộng khách hàng, tăng hiệu quả vận hành và kết nối với hệ sinh thái thương mại điện tử.

Ông Sharad Jain nhấn mạnh, công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi được đơn giản hóa và dễ sử dụng, giúp người dân hình thành thói quen thanh toán hằng ngày. Để đạt được điều đó, cần duy trì hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ nhằm mở rộng hạ tầng và tiện ích thanh toán.

Nhận định Việt Nam là một trong những thị trường chủ chốt, Mastercard đặt mục tiêu đến năm 2030, 100% giao dịch thẻ tại Việt Nam sẽ được token hóa và xác thực an toàn.