Theo Nikkei, kết quả do Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS) có trụ sở tại London công bố hôm 29/6 cho thấy Nhật Bản được xếp vào vị trí cuối cùng về khả năng không gian mạng trong nhóm 15 quốc gia lớn, dưới cả Trung Quốc và Nga. Nguyên nhân cho điều này là vì những ràng buộc hiến pháp của Nhật Bản trong việc thu thập dữ liệu. IISS đã xem xét điểm mạnh không gian mạng dựa trên các khía cạnh về chiến lược, quản trị, thu thập thông tin mạng, khả năng tấn công mạng và một số danh mục khác.

IISS cũng chỉ ra sự chênh lệch về khả năng không gian mạng giữa Nhật Bản với liên minh chia sẻ thông tin tình báo Five Eyes, bao gồm năm nước New Zealand, Mỹ, Anh, Canada và Úc. “Nhật Bản cũng là đồng minh của các quốc gia Five Eyes, nhưng kém năng lực hơn hẳn trong khía cạnh an ninh không gian mạng, dù họ có sức mạnh kinh tế đáng gờm”, trích báo cáo của IISS.

IISS cho biết, đến năm 2020, với sự thúc đẩy một phần từ phía Mỹ và Úc, Nhật Bản đã chuyển sang một thế trận không gian mạng vững chắc hơn do lo ngại về Trung Quốc và Triều Tiên gia tăng. Tuy nhiên, “Nhật Bản vẫn chưa có chiến lược quân sự hoặc học thuyết quân sự chính thức liên quan đến không gian mạng, dù nước này đã thực hiện thay đổi về tổ chức trong các lực lượng vũ trang, bao gồm cả việc thành lập một số đơn vị không gian mạng chuyên biệt”.

Khi nói về thu thập thông tin tình báo trong không gian mạng, IISS chỉ ra rằng Nhật Bản vẫn phụ thuộc phần lớn vào Mỹ về nhận thức tình huống và phát triển khả năng tình báo. “Các tổ chức tình báo của Nhật Bản có quy mô nhỏ và thiếu kinh phí so với những nước có quy mô tương tự”. Nghiên cứu của IISS nêu rõ Điều 21 trong hiến pháp Nhật Bản là lý do chính hạn chế khả năng thu thập thông tin tình báo mạng của quốc gia Đông Á. “Điều 21 trong hiến pháp Nhật Bản giới hạn nghiêm ngặt phạm vi mà chính phủ có thể thu thập thông tin tình báo về tín hiệu và tiến hành do thám mạng”.

Trong khu vực tư nhân của Nhật Bản, “khả năng phòng thủ không gian mạng cũng không mạnh, nhiều tập đoàn không sẵn sàng trả chi phí để củng cố khả năng này”, báo cáo cho biết. Theo IISS, để có đủ năng lực trong lĩnh vực không gian mạng quan trọng, thì đòi hỏi luật Lực lượng Phòng vệ của Nhật Bản phải được sửa đổi.

Trong một cuộc họp báo mới đây, Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Katsunobu Kato đã phát biểu về báo cáo của IISS rằng: “Chúng tôi sẽ sử dụng nó làm tài liệu tham khảo trong việc hướng tới xây dựng chiến lược an ninh mạng tiếp theo”.