Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định phê duyệt triển khai thí điểm dùng tài khoản viễn thông thanh toán cho các hàng hóa, dịch vụ có giá trị nhỏ (Mobile Money).  

Đây là dịch vụ cho phép người dùng của các mạng di động được cấp phép có thể sử dụng tài khoản điện thoại của mình như một tài khoản thanh toán mà không bắt buộc người dùng phải có tài khoản ngân hàng như ví điện tử.

Theo quyết định 316 của Thủ tướng Chính phủ, mỗi cá nhân chỉ được mở 1 tài khoản Mobile Money tại một nhà mạng. Hạn mức giao dịch mỗi tháng không quá 10 triệu đồng.

Nhà mạng ráo riết cho cuộc đua mới

Lúc này, cả 3 nhà mạng lớn trong nước đều đã chuẩn bị hồ sơ xin thử nghiệm dịch vụ, đồng thời có các bước chuẩn bị trước khi triển khai cho khách hàng. Theo thông tin được Viettel phát đi, nhà mạng này đã tiến hành thử nghiệm nội bộ cho 40.000 nhân viên từ cuối năm 2020. Bên cạnh đó mạng di động này cũng đã sẵn kinh nghiệm triển khai dịch vụ Mobile Money thương mại tại 6 nước.  

Hai nhà mạng lớn khác là Vinaphone và Mobifone cũng đang chuẩn bị hồ sơ của mình dự kiến sẽ gửi tới Ngân hàng nhà nước trong 1 đến 2 tuần nữa. Các mạng di động này đã chuẩn bị sẵn giải pháp kỹ thuật như eKYC (định danh điện tử người dùng), sẵn sàng triển khai dịch vụ cho cả người dùng và những dịch vụ chấp nhận thanh toán bằng Mobile Money ngay khi được cấp phép.

Theo thống kê đến giữa năm 2020, với 96 triệu dân, có khoảng 63% dân số Việt Nam có tài khoản ngân hàng. Những người chưa có tài khoản ngân hàng đang chủ yếu ở các vùng nông thôn. Trong khi đó với 130 triệu thuê bao di đông, phủ rộng cả nước.  

Các điểm dịch vụ của nhà mạng di động lại phổ biến hơn, hoạt động cả ngoài giờ hành chính, thay vì 8 tiếng cố định của chi nhánh ngân hàng. Dễ dàng nhận ra Mobile Money đang có tiềm năng lớn khi so với những hạn chế vật lý lâu nay của ví điện tử hay ngân hàng truyền thống.

Ai mới là khách hàng của Mobile Money?

Để không dùng tiền mặt, người dùng trong nước hiện nay đang có rất nhiều lựa chọn, từ các phương pháp cũ như thẻ thanh toán quốc tế, thẻ ATM, cho đến ví điện tử và thanh toán bằng mã QR - một dịch vụ nằm sẵn trong ứng dụng của nhiều ngân hàng.  

Các giải pháp này đều hỗ trợ đầy đủ các dịch vụ liên quan đến tài chính cơ bản như chuyển tiền, thanh toán, thậm chí nhận giải ngân vay.  

Trong khi đó việc triển khai các hoạt động vay, cho vay, huy động tài chính trong Mobile Money lại thuộc hành vi bị cấm.

Khi so sánh về hạn mức giao dịch, Mobile Money cũng xác định rõ đây chỉ đáp ứng được những giao dịch nhỏ lẻ hằng ngày với hạn mức 10 triệu đồng/tháng, so với 100 triệu đồng/tháng của ví điện tử và thua xa mức hàng tỷ đồng/ngày của thẻ ngân hàng.  

Một yếu tố khác đối với người dùng các giải pháp thanh toán điện tử hiện nay là hệ sinh thái dịch vụ chấp nhận. Các ví điện tử, dịch vụ QR Pay trong các năm gần đây đang có cuộc đua đốt tiền để lôi kéo người dùng. Người dùng khi chọn các giải pháp thanh toán này sẽ được giảm giá, hay được tặng quà nếu mời được bạn bè mình cùng sử dụng dịch vụ.  

Hầu hết các nhu cầu của người dùng bình thường tại khu vực thành phố như di chuyển, mua sắm, thanh toán quốc tế đều đã được chấp nhận sử dụng ví điện tử. Đây là những nhu cầu không thường xuất hiện ở khu vực nông thôn, biển đảo, nơi được hướng đến sử dụng Mobile Money làm công cụ phát triển thanh toán không tiền mặt.  

Từ những khác biệt về cách hoạt động của dịch vụ, đối tượng khách hàng hướng đến, có thể thấy Mobile Money dù sở sở  hữu nhiều ưu điểm song trong thời gian thí điểm vẫn khó có thể trở thành lựa chọn thay thế cho phần lớn người dùng.  

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, trong năm 2020, số lượng giao dịch thanh toán qua điện thoại di động đạt gần 918,8 triệu giao dịch với giá trị đạt gần 9,6 triệu tỷ đồng. Mobile Money dù có lợi thế về sỗ lượng người dùng sẵn sàng sử dụng lớn cũng khó chiếm được tỷ lệ cao trong giá trị trên vì đây chỉ là những giao dịch có giá trị rất nhỏ.