Muốn doanh nghiệp tăng tốc và bứt phá trong thời đại trí tuệ nhân tạo (AI), các nhà lãnh đạo không chỉ đầu tư vào công nghệ, mà còn cần ưu tiên phát triển đội ngũ lao động kỹ thuật số, cũng như thúc đẩy sự cộng tác hiệu quả giữa con người và các tác nhân AI.

Đây là chia sẻ của bà Nguyễn Quỳnh Trâm, Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam nhân dịp ông bố báo cáo Chỉ số Xu hướng Công việc (Work Trend Index) năm 2025. Báo cáo này dựa trên khảo sát được thực hiện với sự tham gia của 31.000 nhân viên tri thức tại 31 quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Mô hình DN Tiên phong và những yêu cầu về lao động kỹ thuật số

Theo kết quả của báo cáo Chỉ số Xu hướng Công việc, năm 2025 xuất hiện một mô hình tổ chức hoàn toàn mới: Doanh nghiệp Tiên phong (Frontier Firm), được xây dựng xoay quanh trí thông minh theo yêu cầu (intelligence on tap), các đội ngũ kết hợp giữa con người và tác nhân (human-agent teams) và chủ quản tác nhân (agent boss). Dữ liệu cho thấy, trong khi chỉ 37% nhân viên trên toàn cầu cho biết công ty của họ đang có tốc độ phát triển mạnh, con số này là gấp đôi tại các doanh nghiệp tiên phong Việt Nam.

Theo bà Nguyễn Quỳnh Trâm - Tổng Giám đốc Microsoft Việt Nam, trong kỷ nguyên này, mọi tổ chức và doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ đều có cơ hội bứt phá nhờ vào sức mạnh của công nghệ. AI đã mở ra cánh cửa tiếp cận tri thức mà trước đây chỉ dành cho các tập đoàn lớn, giúp mọi cá nhân và doanh nghiệp vươn tới thành công vượt trội mà không còn bị giới hạn bởi quy mô nhân sự hay trình độ chuyên môn.

"Tuy nhiên, công nghệ chỉ thực sự tạo ra giá trị khi con người sẵn sàng đón nhận và đồng hành cùng nó. Điều này đòi hỏi các nhà lãnh đạo không chỉ đầu tư vào công nghệ, mà còn cần ưu tiên phát triển tư duy số, kỹ năng số cho đội ngũ, và thúc đẩy sự cộng tác hiệu quả giữa con người và các tác nhân AI. Đây chính là yếu tố then chốt để doanh nghiệp Việt Nam tăng tốc và bứt phá trong thời đại AI", bà Trâm nhấn mạnh.

Đáng nói, chỉ có 38% nhà lãnh đạo Việt Nam tham gia khảo sát cho biết đang cân nhắc việc cắt giảm biên chế, 91% xem xét việc tuyển dụng cho các vai trò mới liên quan tới AI như chuyên gia tác nhân AI, chuyên viên AI và quản lý lực lượng lao động AI (các con số này lần lượt là 33% và 78% trên toàn cầu).

Khoảng cách giữa yêu cầu công việc và năng lực nhân sự

Báo cáo Chỉ số Xu hướng Công việc năm nay đã chỉ ra khoảng cách năng lực ngày càng lớn. Tại Việt Nam, trong khi 67% lãnh đạo được khảo sát cho rằng cần phải tăng năng suất thì 84% lực lượng lao động được khảo sát lại thừa nhận họ không có đủ thời gian hay năng lượng để hoàn thành công việc của mình (con số này trên toàn cầu lần lượt là 53% và 80%). Và trung bình cứ mỗi 2 phút, các nhân viên lại bị gián đoạn bởi phải tham gia một cuộc họp, nhận thông báo email hay lời mời tham gia cuộc hội thoại.

Để "lấp đầy" sự thiếu hụt đó, chúng ta cần đến sự tham gia của AI, một “tài nguyên bền vững” với đặc điểm: dồi dào, thiết yếu, chi phí hợp lý và khả năng mở rộng theo nhu cầu. Theo khảo sát, 95% nhà lãnh đạo Việt Nam kỳ vọng sẽ có thể sử dụng lao động kỹ thuật số để mở rộng lực lượng lao động của mình trong vòng 12 đến 18 tháng tới (con số này trên toàn cầu là 82%).

Theo đó, lao động kỹ thuật số được cho là sẽ thúc đẩy quá trình tái định hình ngay cả với những doanh nghiệp thành công nhất và khai sinh ra những công ty mới mà chúng ta thậm chí còn chưa từng nghĩ đến.

Khi AI tiếp tục phổ cập tri thức chuyên môn, sẽ xuất hiện sự dịch chuyển từ mô hình sơ đồ tổ chức (Org Chart) phân cấp truyền thống sang mô hình “sơ đồ công việc” (Work Chart) linh hoạt hơn, tập trung vào kết quả.

Theo bà Trâm, các cấu trúc này có thể thay đổi linh hoạt theo nhu cầu của doanh nghiệp, tận dụng sự kết hợp giữa con người và tác nhân để hoàn thành công việc. Mặc dù mỗi bộ phận sẽ phát triển theo tốc độ và quy mô khác nhau, nhưng 65% nhà lãnh đạo tại Việt Nam cho biết tổ chức của họ đang sử dụng các tác nhân để tự động hóa hoàn toàn một số luồng công việc hoặc quy trình kinh doanh, trong đó, dịch vụ khách hàng, tiếp thị và phát triển sản phẩm là những ưu tiên hàng đầu cho việc đầu tư vào AI (con số này trên toàn cầu là 46%).

Để tối ưu hóa việc kết hợp giữa con người và tác nhân AI, mỗi tổ chức/ doanh nghiệp phải cân nhắc đến một chỉ số mới: tỷ lệ giữa con người - tác nhân (human - agent ratio). Các nhà lãnh đạo phải đặt ra hai câu hỏi quan trọng: (1) Cần bao nhiêu tác nhân cho từng vai trò và nhiệm vụ? (2) Cần bao nhiêu con người để hướng dẫn chúng? Việc xác định đúng tỷ lệ này rất quan trọng, giúp xác định cách thức hoàn thành công việc và cách đo lường thành công.

Bên cạnh đó, theo phân tích từ báo cáo, đối với những nhân viên sẵn sàng nắm bắt cơ hội, AI sẽ trở thành bệ phóng thúc đẩy sự nghiệp. Nhưng các nhà lãnh đạo dường như đang đi trước một bước, khi 82% lãnh đạo doanh nghiệp tại Việt Nam tham gia khảo sát cho biết khá quen thuộc với các tác nhân AI (so với 71% ở nhân viên).