Chiều 3/11, Bộ KH&CN tổ chức Diễn đàn Công nghệ mở Việt Nam (Vietnam Open Summit) 2025 với chủ đề “AI với công nghệ mở và mã nguồn mở”.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh, công nghệ số đang thâm nhập vào mọi ngõ ngách của đời sống, trở thành “không khí thở” của thời đại mới và vì thế “nó phải rẻ như không khí”.

Con đường để đạt được điều đó chính là công nghệ mở, bao gồm mã nguồn mở, kiến trúc mở và chuẩn mở, đi cùng với một văn hóa mở – nơi mọi người cùng đóng góp, chia sẻ và sử dụng công nghệ để giá trị được phổ cập toàn dân.

"Công nghệ mở là để các quốc gia có thể làm chủ công nghệ mà mình sử dụng. Không còn như trước đây, chúng ta mua một 'Black Box' từ một quốc gia khác và phó mặc số phận. Hiện nay, nhiều quốc gia đã tuyên bố chỉ mua công nghệ khi công nghệ là mở, nhất là khi các công nghệ đó dùng để xây dựng các hạ tầng nền tảng trọng yếu quốc gia", Bộ trưởng nêu rõ.

Mở để sáng tạo – khai phóng trí tuệ toàn dân

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng “sự sáng tạo vĩ đại nhất là sự sáng tạo của toàn dân”. Không một công ty hay tập đoàn nào, dù lớn đến đâu, có thể giải quyết mọi bài toán của xã hội. Chỉ khi công nghệ là mở, mỗi cá nhân mới có thể đứng trên vai người khác, phát triển những giá trị mới, tạo nên một mặt bằng sáng tạo ngày càng cao hơn.

Với một nước đi sau như Việt Nam chúng ta, muốn đi trước thì phải đứng trên vai những người khác. Việc phát triển phần mềm nguồn mở, mở dữ liệu và khuyến khích cộng đồng cùng tham gia sáng tạo là hướng đi đúng đắn để Việt Nam vừa thừa hưởng tri thức nhân loại, vừa đóng góp cho tri thức nhân loại.

Bộ trưởng nhấn mạnh, chủ đề của Open Summit năm nay "AI với công nghệ mở và mã nguồn mở" chính là chiến lược để Việt Nam bứt phá, không còn đi sau. Đây là cách để biến người dùng thành người sáng tạo, để AI được phát triển một cách an toàn và tự chủ.

“Nhà nước sẽ dẫn dắt thông qua sử dụng mã nguồn mở trong chính phủ số, xây dựng trung tâm siêu tính toán AI quốc gia, trung tâm dữ liệu mở và đặt hàng các bài toán AI mở. Doanh nghiệp sẽ phát triển nền tảng mở, các viện-trường nuôi dưỡng cộng đồng mở. Mỗi người hãy nhận lấy một phần việc và cam kết hành động”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nói.

Ba trụ cột kiến tạo "AI Mở" Việt Nam

TS. Hồ Đức Thắng, Viện trưởng Viện Công nghệ số và Chuyển đổi số quốc gia (Bộ KH&CN) cho rằng, Việt Nam đang đứng trước một ngã rẽ quan trọng: Hoặc phụ thuộc vào “hộp đen” công nghệ đóng, độc quyền, với dữ liệu và quyết định nằm trong tay người khác; hoặc lựa chọn con đường tự chủ, sáng tạo, chủ quyền.

“Lựa chọn AI Mở chính là lựa chọn để kiến tạo chủ quyền số quốc gia", ông Thắng khẳng định.

Theo ông Thắng, để hiện thực hóa tầm nhìn đó, Việt Nam cần đồng bộ phát triển trên 3 trụ cột sức mạnh. Thứ nhất, hạ tầng tính toán quốc gia – xương sống vật lý của trí tuệ Việt. AI tạo sinh đòi hỏi nguồn năng lượng tính toán khổng lồ, do đó cần xây dựng trung tâm dữ liệu và cụm tính toán hiệu năng cao “Make in Vietnam”, an toàn và tự chủ.

Thứ hai, nền tảng dữ liệu mở – huyết mạch nuôi dưỡng AI Việt. Cần khẩn trương hình thành các kho dữ liệu mở quốc gia, chia sẻ an toàn, chuẩn hóa dữ liệu tiếng Việt, để AI “nói bằng ngôn ngữ của chúng ta, hiểu văn hóa của chúng ta và phục vụ người dân của chúng ta”.

Thứ ba, cộng đồng AI mở – bộ óc tập thể của quốc gia. Cần một hệ sinh thái nơi nhà khoa học, kỹ sư, doanh nghiệp và cộng đồng cùng nhau đóng góp, sáng tạo và đưa trí tuệ Việt vào kho tri thức chung của nhân loại.