Tấn công ransomware (mã độc tống tiền) là loại hình đã được cảnh báo nhiều lần trước đây, mặc dù vậy, "kẻ thù cũ" trong không gian mạng này chưa bao giờ hết nguy hiểm. 

Dựa trên thông tin thực tế thống kê từ các cuộc tấn công bằng mã độc tống tiền điển hình, các chuyên gia Fortinet đã đưa ra nhiều khuyến cáo về các biện pháp giúp đảm bảo an toàn trên không gian mạng cho cá nhân và doanh nghiệp.

Đối tượng nào có nguy cơ cao nhất trước các cuộc tấn công ransomware? 

Ông Nguyễn Gia Đức - Giám đốc quốc gia, Fortinet Việt Nam - cho biết: "Theo nghiên cứu mới được công bố gần đây của Fortinet, 3/4 các tổ chức đã phát hiện các cuộc tấn công ransomware nhắm đến tổ chức của mình, và một nửa trong số đó đã thành nạn nhân của hackers. Chúng tôi luôn khuyến cáo doanh nghiệp đề cao cảnh giác, trang bị chiến lược bài bản tự bảo vệ và chống lại ransomware. Đặc biệt, một chiến lược tổng thể, toàn diện về an toàn thông tin, kết hợp việc triển khai các công nghệ tiên tiến, cùng với việc đào tạo là yêu cầu thiết yếu đối với mỗi doanh nghiệp...".

Theo đại diện Fortinet, các cuộc tấn công ransomware có nhiều hình thức, nhưng có thể được phân loại thành năm loại chính. 

Thứ nhất, Crypto Ransomware hoặc Encryptors: Loại malware này mã hóa các tệp và dữ liệu trong hệ thống, làm cho nội dung bị nhiễm không thể truy cập được nếu không có khóa giải mã.

Thứ hai, Lockers: Tương tự như encryptors, nhưng loại hình này khóa người dùng hoàn toàn ra khỏi hệ thống.

Thứ ba, Scareware: Một phần mềm giả mạo thông báo phát hiện virus hoặc sự cố và yêu cầu người dùng trả tiền để giải quyết vấn đề. Một số biến thể sẽ khóa người dùng khỏi các chức năng khác của hệ thống, trong khi một số biến thể khác sẽ tràn ngập màn hình với các cảnh báo pop-up bật lên liên tục nhưng không gây thiệt hại.

Thứ tư, Doxware/Leakware: Mã độc này đe dọa phổ biến thông tin nhạy cảm hoặc tệp công ty trên mạng và buộc người dùng phải trả phí để ngăn dữ liệu bị công khai.

Thứ năm, Dịch vụ cung cấp mã độc tống tiền (RaaS): Loại malware này được thực hiện và quản lý bởi các tin tặc chuyên nghiệp, thường do một cá nhân trả tiền để thực hiện tất cả các khâu trong cuộc tấn công, từ phân phối đến nhận tiền và khôi phục quyền truy cập.

Thực tế cho thấy, các cuộc tấn công ransomware không phân biệt đối tượng và nhắm vào bất kỳ ai có kết nối internet - cho dù đó là cá nhân, doanh nghiệp hay bất kỳ thực thể nào. Vì thế, mọi cá nhân và tổ chức cần đảm bảo hệ thống kết nối tin cậy và được bảo vệ đúng cách.

Việc một doanh nghiệp bị tấn công ransomware mà không xử lý kịp thời và triệt để có thể dẫn đến những thiệt hại vô cùng nặng nề, kéo theo nhiều hệ quả như đình trệ hoạt động, sụt giảm kinh doanh, đánh mất hình ảnh và lòng tin của khách hàng…

Nên làm gì trong trường hợp bị tấn công?

Theo tư vấn từ Fortinet, trong trường hợp bị mã độc ransomware tấn công, bước đầu tiên là thông báo cho đội ngũ quản lý an ninh mạng hoặc phụ trách bảo mật để yêu cầu hỗ trợ từ trung tâm điều hành bảo mật (SOC) nội bộ. Tùy thuộc vào tính chất và mức độ nghiêm trọng của cuộc tấn công mà chuyên gia bảo mật đã được đào tạo sẽ hướng dẫn bạn tiến hành các bước tiếp theo. Điều quan trọng là giảm thiểu phạm vi ảnh hưởng và hiểu rõ vấn đề trước khi ứng phó.

Cùng đó, các tổ chức, doanh nghiệp nên yêu cầu nhân viên tuân theo các quy định pháp lý hoặc thông báo nội bộ để đảm bảo quy trình giải quyết hậu quả tấn công được nhanh chóng và chuẩn mực nhất.

Về mặt "phòng thủ", doanh nghiệp/ tổ chức cần trang bị cho toàn bộ hệ thống các giải pháp phát hiện và bảo vệ an ninh mạng mới nhất, chẳng hạn như công nghệ phát hiện và phản ứng điểm cuối (EDR) tiên tiến.

Bên cạnh đó là việc đào tạo nhân viên về xu hướng của các mối đe dọa qua đó giúp họ phòng tránh và kịp thời báo cáo hoạt động đáng ngờ.

Cùng đó, liên tục cập nhật và vá lỗi hệ thống, giới hạn truy cập mạng và thường xuyên sao lưu dữ liệu.

Ngoài ra, cần tập huấn cách triển khai kế hoạch khắc phục hậu quả trong trường hợp bị tấn công và thường xuyên kiểm tra nhằm đảm bảo kế hoạch là cập nhật và hiệu quả.

“Một trong những thiếu sót phổ biến mà các tổ chức thường gặp phải là không bảo vệ đầy đủ cho hệ thống trong bối cảnh bề mặt tấn công ngày càng mở rộng như hiện nay. Điều này có thể tạo ra những điểm yếu cho hacker dễ dàng khai thác, đặc biệt là khi các tổ chức, doanh nghiệp áp dụng phổ biến phương thức làm việc từ xa. Cần đảm bảo những biện pháp bảo mật thích hợp phải được triển khai và tích hợp vào một nền tảng an ninh mạng nhằm duy trì khả năng theo dõi liên tục giúp nhanh chóng ứng phó và giảm thiểu, khắc phục hậu quả khi bị tấn công.”
Ông Nguyễn Gia Đức - Giám đốc quốc gia, Fortinet Việt Nam