Theo Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử (TMĐT) quốc gia giai đoạn 2026- 2030, TMĐT xuyên biên giới là một trong những trụ cột chiến lược của giai đoạn tới, với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu số bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam và đưa hàng Việt vươn xa hơn trên bản đồ thương mại toàn cầu.

Đây cũng là một trong những chủ đề chính được thảo luận sôi nổi tại "Diễn đàn Toàn cảnh TMĐT và TMĐT xuyên biên giới – Hướng đi cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam" diễn ra ngày 5/9 vừa qua trong khuôn khổ Triển lãm Vietnam International Sourcing 2025.

Tầm nhìn về hệ sinh thái xuất khẩu số

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, năm 2024, thị trường TMĐT Việt Nam đạt quy mô trên 25 tỷ USD, tăng trưởng 20% so với năm trước đó, chiếm khoảng 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước, giúp Việt Nam giữ vững vị trí trong top 3 thị trường TMĐT lớn nhất Đông Nam Á. Nhiều thương hiệu Việt, các sản phẩm địa phương đã khẳng định chỗ đứng trên các nền tảng TMĐT trong nước và bắt đầu hướng ra thị trường quốc tế thông qua các nền tảng toàn cầu.

Năm 2024, quy mô thị trường TMĐT xuyên biên giới toàn cầu đạt 791,5 tỷ USD và dự báo tăng trưởng trên 30% trong giai đoạn tiếp theo. Các doanh nghiệp Việt Nam đã và đang mở rộng sự hiện diện trực tuyến tại nhiều thị trường trọng điểm như Hoa Kỳ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, đồng thời tìm kiếm cơ hội tại các thị trường tiềm năng mới như ASEAN, Trung Đông, Nga hay Úc.

Thứ trưởng nhấn mạnh, một trong những mục tiêu quan trọng được đặt ra trong Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026- 2030 của Việt Nam là xây dựng hệ sinh thái xuất khẩu số bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế của doanh nghiệp Việt Nam và đưa hàng Việt vươn xa hơn trên bản đồ thương mại toàn cầu. Với tầm nhìn đó, Bộ Công Thương và Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã, đang và sẽ tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp: từ hoàn thiện thể chế, chính sách; hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo và nâng cao năng lực; kết nối với các nền tảng TMĐT lớn trên thế giới; đến phối hợp chặt chẽ với các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài để quảng bá, xúc tiến xuất khẩu hàng Việt ra thị trường thế giới thông qua các mô hình TMĐT ...

Thứ trưởng Phan Thị Thắng tin rằng, với sự đồng hành của cơ quan quản lý, các chuyên gia, các nền tảng TMĐT hàng đầu và cộng đồng doanh nghiệp, Diễn đàn lần này không chỉ giới thiệu những giải pháp thiết thực, định hướng ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số mà còn là nơi giao lưu, kết nối giữa các đối tác tiềm năng, mở ra nhiều cơ hội hợp tác mới...

"Bàn tròn" hiến kế thúc đẩy TMĐT Việt

Tiếp nối quan điểm từ cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia và hiệp hội quốc tế cũng đưa ra những góc nhìn sâu sắc về vai trò và tiềm năng của TMĐT xuyên biên giới.

Theo bà Nguyễn Thị Hoài An – Phó Chủ tịch Liên minh TMĐT xuyên biên giới toàn cầu (ACBC Global), Chủ tịch ACBC Việt Nam, các doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị thật kỹ lưỡng trên nhiều phương diện. Trước hết, sản phẩm phải đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng cao, có câu chuyện thương hiệu rõ ràng và vận hành với quy trình chuyên nghiệp. Bên cạnh đó, một hướng đi quan trọng là doanh nghiệp bán hàng trực tiếp tới người tiêu dùng cuối cùng, thay vì chỉ qua trung gian. Ngoài ra, việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm và đạt được các chứng nhận quốc tế uy tín cũng sẽ giúp sản phẩm Việt Nam tạo được niềm tin và chinh phục người tiêu dùng toàn cầu.

Liên quan đến logistics - được xem như "xương sống" của TMĐT, ông Đinh Thanh Sơn – Phó Tổng Giám đốc ViettelPost - cho biết, các tập đoàn logistics lớn như DHL, FedEx, UPS đã có mặt tại Việt Nam hàng chục năm, xây dựng mạng lưới kết nối trực tiếp tới Mỹ, châu Âu và Đông Bắc Á. Đồng thời, các doanh nghiệp nội địa như ViettelPost đang phủ sóng logistics tới tận xã, làng nghề – những nơi khởi phát hàng hóa xuất khẩu. Cùng đó, hạ tầng cảng biển nước sâu cũng là một lợi thế lớn. Từ Cái Mép – Thị Vải, hàng hóa Việt có thể đi thẳng tới Mỹ chỉ trong 16 ngày và tới châu Âu trong 21 ngày. Về hàng không, các chuyến bay thẳng đến Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đã giúp rút ngắn đáng kể thời gian giao hàng TMĐT quốc tế. Đường bộ cũng đóng vai trò quan trọng, với hàng nghìn xe container mỗi ngày qua các cửa khẩu Hữu Nghị, Móng Cái, Lào Cai, Mộc Bài, kết nối trực tiếp với thị trường Trung Quốc và khu vực Mekong – nơi có gần 1,4 tỷ dân.

Ông Sơn cho biết, với tầm nhìn chiến lược và quyết tâm cao, Việt Nam có thể sớm vươn lên thành mắt xích quan trọng, đáng tin cậy trong chuỗi cung ứng hàng hóa toàn cầu. Những sản phẩm Made in Vietnam sẽ không chỉ xuất hiện ngày càng nhiều trên các kênh mua sắm trực tuyến khắp thế giới, mà còn trở thành biểu tượng của chất lượng và sự đảm bảo về logistics.

Việc nâng cao chất lượng đội ngũ nhân sự chuyên trách về TMĐT cũng đang là một vấn đề với nhiều doanh nghiệp, nhất là trong bối cảnh các công nghệ mới liên tục được cập nhật, phát triển chuyên sâu. Nếu không "nuôi" được đội ngũ nhân sự am hiểu tổng quát, kỹ năng chuyên sâu và kiến thức cập nhật, phần lớn doanh nghiệp sẽ chỉ "hớt váng" hoặc theo sau các đối thủ trên thị trường...

Liên quan đến chủ đề này, bà Lưu Huệ - Quản lý Tài khoản Cấp cao, Amazon Global Selling - cho biết: Amazon đang triển khai chương trình hỗ trợ 1-1 với chuyên gia quản lý tài khoản, đào tạo và phát triển đội ngũ nhân sự cho đối tác, cũng như cung cấp bộ công cụ dữ liệu và trí tuệ nhân tạo giúp tối ưu hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, Amazon còn kết nối doanh nghiệp Việt với các nhà cung cấp dịch vụ quốc tế để mở rộng quy mô, đồng thời dành những gói tư vấn chuyên sâu cho các đối tác lâu năm.

Bà Nguyễn Phương Chi - Quản lý Dự án Xuất khẩu trực tuyến và Đào tạo Xuất khẩu Xuyên biên giới, Tập đoàn Sea (Singapore) - nhấn mạnh, ASEAN chính là “bàn đạp chiến lược” để hàng Việt vươn ra thế giới. Thông qua sáng kiến “Shopee Enables SMEs – Tiếp sức Doanh nghiệp Việt”, Shopee hỗ trợ SMEs nâng cao năng lực TMĐT và xuất khẩu số, từ đào tạo vận hành, marketing đến ứng dụng AI và phân tích dữ liệu. Theo bà Chi, đây sẽ là bệ phóng giúp hàng Việt tự tin chinh phục thị trường ASEAN, trước khi tiến ra các thị trường xa hơn.

Ông Nguyễn Đức Thắng – Trưởng bộ phận Kỹ thuật Sản phẩm AI, Torus AI (Pháp), kiêm Giám đốc Trí tuệ Nhân tạo Taureau AI Việt Nam - bổ sung: Trí tuệ nhân tạo đang trở thành “DNA mới” của thương mại, mở ra kỷ nguyên A-commerce – thương mại tự động hóa. Theo ông Thắng, tại Mỹ, hơn 30% doanh nghiệp TMĐT B2B đã tích hợp AI toàn diện, trong khi châu Âu tuy đi sau nhưng đang tăng tốc nhanh chóng. AI không chỉ nâng tầm trải nghiệm khách hàng với những ứng dụng như thử đồ ảo, tìm kiếm bằng hình ảnh, tư vấn qua chatbot 24/7 hay gợi ý siêu cá nhân hóa biến mỗi khách hàng thành “VIP”, mà còn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa toàn bộ chuỗi cung ứng và lợi nhuận, từ dự báo nhu cầu, gom đơn hàng, giảm chi phí hoàn trả quốc tế đến áp dụng định giá động cho từng thị trường và từng người dùng. Đặc biệt, với sự phát triển mạnh mẽ của AI tạo sinh, doanh nghiệp có thể phá vỡ rào cản ngôn ngữ và văn hóa, bản địa hóa marketing cho từng thị trường, qua đó gia tăng đáng kể mức độ tương tác với khách hàng toàn cầu.

Ông Thắng khẳng định rằng để biến AI thành lợi thế cạnh tranh thực sự, doanh nghiệp cần bắt đầu từ tối ưu vận hành, xây dựng chiến lược AI thích ứng theo từng khu vực địa lý và đầu tư mạnh vào trải nghiệm khách hàng.